Nu ik vanwege werk en vrijetijdsactiviteiten op steeds meer plekken laat weten dat men de komende maanden even niet op mij kan rekenen, krijg ik vaak de vraag: ‘Waarom Japan?’

Meestal begin ik -afhankelijk van de vraagtoon- m’n antwoord met een gemurmeld excuus omdat ik ook wel weet dat m’n global footprint er eentje wordt van een dinosauriaanse duizendpoot.

En dan begin ik te vertellen hoe het kwam. Dat ik in in het jaar dat ik vijftig zou worden een reis wilde maken, waarbij ik zou worden teruggeworpen op mezelf. Dat ik bedacht dat het een pelgrimstocht moest worden. Dat ik wilde dat die pelgrimstocht zou eindigen waar hij begon. En dat een van de weinig pelgrimstochten die aan die eis voldoet in Japan is.

Daarom dus Japan…

Lange tijd geloofde ik dat m’n keuze voor Japan op toeval berustte. Had dat circulaire pad in Alaska gelegen, dan was ik dáár naartoe gegaan, zo dacht ik.

Maar gaandeweg m’n lange voorbereiding, toen ik alsmaar die ‘Waarom Japan-vraag’ kreeg, begon ik ‘m mezelf ook opnieuw te stellen. Me bekroop meer en meer het gevoel dat m’n keuze minder vrij en toevallig was, dan ik aanvankelijk dacht.

Ik was een keer eerder in Japan, samen met m’n lief en een vier maanden oude baby in de buik. We waren als journalisten uitgenodigd mee te gaan met een Yakult-persreis. Het was een van de geweldigste persreizen ooit. De georganiseerde chaos van Tokyo (inclusief aardbeving), de oudheid van Kyoto (mét geisha’s), het fantastische eten, de onbegrijpelijke cultuur, de bloeiende kersenbomen… Het was een aaneenrijging van hoogtepunten, die we zorgeloos en bevoorrecht beleefden.

Achteraf markeerde die reis een tijdperk en was er altijd een vóór en ná Japan.

Vóór Japan had ik nog weinig persoonlijke rampspoed meegemaakt. In de maanden daarná meer dan me lief was.

Het begon meteen na de landing toen m’n vader doodziek in het ziekenhuis terechtkwam. Anderhalve maand later beëindigde m’n schoonmoeder haar leven. Nog eens twee maanden later werd zoonlief veel te vroeg geboren.

Ik leerde wat verlies is en wat angst om te verliezen is; dat alles wat vanzelfsprekend lijkt, dat helemaal niet is. Vóór Japan was m’n leven zorgeloos, daarná was het z’n onschuld verloren. Maar er kwam ook verdieping: beseffen dat geluk, gezondheid en het leven niet vanzelfsprekend zijn, leert je ook dankbaar zijn, intens genieten van dat wat wél is.

Als ik straks in Japan ben, is het precies achttien jaar na mijn eerste bezoek; de tijd die een mens in ons land nodig heeft om volwassen te worden; de tijd die ongeveer nodig is om in een volgende levensfase te geraken, een generatie op te schuiven; de tijd die nodig is om van zaaien tot oogsten te komen. In Japan, waar ergens m’n onschuld begraven ligt, rond ik in dankbaarheid en deemoed een levensfase af en stel ik me nieuwsgierig en nederig open voor de volgende.

Ja, ik ga naar Japan vanwege een kringvormig pelgrimspad… Maar dat m’n ‘keuze’ helemaal op toeval berust, kan ik niet goed geloven.

Op de foto van achttien jaar geleden. Licht verkreukeld onder de kersenbloesem in Kyoto. Wat waren we jong en onschuldig (en wat had ik een slechte kapper )…