De USA is meer dan oversized hamburgers, oppervlakkige vriendelijkheid en The American Dream. Wie voorbij alle vooroordelen kijkt, ontdekt de ziel van de wilde westerling, en kan er wat van leren! De spirituele lessen die ik kreeg in het Wilde Westen!

Hij prijkt op menig bucketlist: een roadtrip door de USA. Ook op de mijne. In 2010 greep ik de kans. Het werd een onvergetelijke roadtrip door Californië, Nevada, Utah en Arizona. Niet in de oldtimer Chevy zoals we voor ogen hadden, maar in een Nissan, type stofzuiger; wat achteraf bijdroeg aan de beleving van de immensheid van het landschap.

In vier weken tijd reizen we langs diep uitgesleten kloven en duizenden jaren oude oerbossen, door valleien des doods en door aftreksels van Sodom en Gomorra. We gaan op safari met cowboys en Native American. We verdwalen in outletstores en raken verblind door de lichten van Vegas. We ondergaan de puurste natuur en de nepste nep. Kortom, we ontdekken dat Amerika een werelddeel is van superlatieven. En dat het dus helemaal niet gek is dat de bewoners in onze ogen op z’n minst een beetje overdreven lijken te doen en allemaal lijken te beschikken over een milde tot ernstige vorm van grootheidswaanzin. Na een week Los Angeles en Las Vegas verschijnt er op míjn gezicht óók een glimlach van schattige ontroering als ik aan kneuterig Amsterdam denk. En onze Veluwe lijkt best erg postzegelig vergeleken met Yosemite Park… En voor Death Valley en de Grand Canyon bestáán er niet eens Nederlandse kabouterequivalenten.

Door er te zijn, leerde ik ‘de Amerikaan’ beter begrijpen. En ik leerde dat de grond waar je wortelschiet, voor een groot deel bepaalt wat voor plantje je zult zijn.

Niet voor watjes

De natuur heeft in Amerika, juist door z’n extremisme een enorme invloed gehad op zijn nieuwe bewoners. De mensen die ooit de oversteek waagden van Europa naar de overkant, waren niet bepaald watjes. Als je niet een beetje lef in je donder had, stapte je niet aan boord van een schip dat je voorgoed van je roots afsneed. De reis naar het grote onbekende was er een voor avonturiers, mensen met een goddelijke missiedrang óf voor mensen voor wie de Europese grond te heet onder de voeten werd. De grote reis vormde een natuurlijke selectie voor de nieuwe Amerikaan. En als je wel eens in Amerika bent geweest, dan weet je dat zo’n selectie er hoe dan ook was gekomen. Het ruige landschap biedt geen plaats aan mensen die bang zijn om hun handen vies te maken.

The American Dream

Vanuit het perspectief van de nieuwe bewoners, moest het land worden veroverd, niet alleen op de natives, maar zeker ook op de natuur. Onherbergzaam en eindeloos strekte de natuur zich uit. Op de mensen die vanwege hun missiedrang de oversteek maakten, moet dat overweldigende landschap een diep godsbesef hebben aangemoedigd. De avonturiers moeten in dat landschap een enorme uitdaging hebben gezien. En voor wie wilde vluchten, was dit land de ultieme verstopplek. Amerika was letterlijk het land van de onbegrensde mogelijkheden, een perfecte bodem om The American Dream in te zaaien. Alles is mogelijk voor wie het juiste voorstellingsvermogen heeft.

Rassenhaat

Het is ook het land waar vanaf het begin een vreemdeling, iemand van een ander ras, een vijand is. Het gevecht met de ruige natuur is al hevig genoeg; er is geen tijd en energie om bij het ontmoeten van een bewapende vreemdeling genuanceerd te lopen doen. Vanuit dat perspectief is het niet raar dat de rassenhaat in Amerika nog altijd heel groot is. Vijandelijkheid is in plaats van nieuwsgierigheid in Amerika de oorspronkelijke grondhouding bij de ontmoeting tussen twee verschillende rassen. En dat het doet me in de spiegel kijken en de vraag te stellen: hoe zit dat eigenlijk bij mij? Bejegen ik vreemden vijandig of nieuwsgierig?

Groot, groter, grootst

Dat obesitas in de Amerika voor het eerste als probleem werd gesignaleerd, is geen toeval, denk ik. In het land van onbegrensde mogelijkheden en eindeloos uitgestrekte gebieden hoefde je niet op een maatje meer of minder te letten. Plek genoeg, dus waarom een klein stukje grond met een keuterboerderijtje erop als er ook plek is voor een paar hectare en een landhuis?! Ik denk dat de moderne Amerikaan langzaam in z’n omgeving is gegroeid. Niet alleen door steeds dikker te worden, maar ook door verantwoordelijk te zijn voor de grootste ecologische voetafdruk ter wereld. Wie de ruimte heeft, neemt die ruimte. Het kost veel zelfdiscipline om het met wat minder te doen, als er geen directe noodzaak lijkt.

We stellen niets voor

De (spirituele) ervaring die ik heb in Amerika, heeft vooral te maken met het indrukwekkende landschap. Het natuurgeweld van Amerika geeft je het gevoel dat je als mens eigenlijk helemaal niets voorstelt. Dat is niet een fatalistische of duistere gedachte. Nee, op mij heeft die gedachte een heel geruststellend en relativerend uitwerking. Alle gejaagdheid, al die dingen waar we ons zo enorm druk over maken… De 4000 jaar oude naaldbomen in White Mountains zullen er geen naaldje extra om laten vallen. De hoge rotsen in Yosemite Park zullen er geen steentje voor laten afbreken. De loop van Colorado River zal er geen micrometer door veranderen. Niet dat ik wil zeggen dat het zinloos is wat we doen, want dan zou het niet uitmaken wat je doet. Het is veel meer een gevoel van opluchting: alle eisen die we aan onszelf stellen, leggen we onszelf op. Ook zonder onze stress draait de wereld gewoon door. Waarom zou je dan die stress niet loslaten?!